एउटा सानो कमिलोलाई विशाल हात्ती देख्दा कस्तो लाग्दो हो ? अनि ल्याम्बोगिनीमा हुँइकिरहेको बूढो बिल गेट्सलाई कपाल उडाउँदै साइकल कुदाइरहेको गाउँले ठिटो देख्दा कस्तो सोच आउँदो हो ? म यहाँ नजन्मेर अमेरिकामा जन्मेको भए ? एक पटक फेरि सानो भएर जीवन शुरु गर्न पाए ? अर्को जन्म होला कि नहोला हुने भए तपाईं कुन देशमा कसको सन्तानको रुपमा जन्मन चाहनु हुन्थ्यो ?
पुण्यप्रसाद प्रसाई
लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा जस्तो कवि नेपाली साहित्यमा फेरि जन्मिएन, न त विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला र मदन भण्डारी जस्तो नेता नै पायौं हामीले । म भोला रिजाल वा भगवान् कोइराला जस्तो डाक्टर बन्न चाहन्छु । अर्थात् अनुराधा कोइराला जस्तो समाजसेवी बन्न चाहन्छु । हामी सबैलाई आफू जस्तो होइन, अरु नै कोही जस्तो हुन मन लाग्छ । हामीमा तुलना गर्ने बानी छ, अनि हीनताबोध गर्छौं । के तुलना गरेर हामीमा विवेक आउन सक्छ ? हामी आफ्नो कमजोरी र अँध्याराको कुरा गर्न मनपराउँछौं । किनकि हामीले आफ्ना राम्रो देखेकै छैनौं, कस्तूरीले आफ्ना बास्नादार बिना नदेखे जस्तो । अँध्यारो भयानक हुन्छ र दियोको ज्योति सानो, तर त्यति ठूलो अन्धकारभन्दा त्यो सानो दियोमा हाम्रो आस्था छ किनकि भयानक अन्धकार भगाउन त्यही सानो दियो काफी छ ।
आज तपाईं जुन अवस्थामा हुनुहुन्छ, तपाईंको शारीरिक अवस्था जस्तो छ; तपाईं जुन वर्ग, जाति, समुदाय वा समाजको प्रतिनिधित्व गर्नुहुन्छ; तपाईंको शैक्षिक अवस्था जस्तोसुकै होस्, यी कुरालाई लिएर तपाईंले आफूलाई कमजोर ठान्नुपर्ने कुनै आवश्यकता छैन । तपाईं ठानिरहनु भएको होला, म अरुभन्दा फरक छु, यही मेरो कमजोरी हो । तर त्यस्तो कदाचित होइन । अस्तित्वले गल्ती गरेको छैन । उसले गल्ती गर्दै गर्दैन । उसको काम गर्ने तरिका मात्र फरक हो । वास्तवमा तपाईंलाई अस्तित्वले केही फरक नै रचेको हो । किनकि तपाईंलाई माध्यम बनाएर अस्तित्व यो संसारमा केही सन्देश, केही सुसमाचार छोड्न चाहन्छ । आफ्नो यो विशिष्टतामा चिन्ता वा दुख होइन, खुसी हुनुहोस् र गौरव गर्नुहोस् । एक दिन यही विशिष्टता तपाईंका लागि वरदान साबित हुनेछ ।
यदि तपाईंसँग कुनै सुदृढ सपना छ भने के कुरा कहिल्यै नबिर्सनुस् भने यो मानव इतिहासको सबैभन्दा राम्रो समय हो । चारैतिर यस्ता सम्भावनाको थुप्रो लागेको छ, जसको फाइदा उठाएर तपाईंं आफ्नो सपना साकार बनाउन सक्नुहुन्छ । यदि तपाईंले आफ्नो मस्तिष्कको सदुपयोग गर्नुभयो, नडराई ठूलो सपना देख्ने हिम्मत गर्नुभयो भने चाहेको कुरा चमत्कारपूर्ण तरिकाले पाउन सक्ने सम्भावना छ । तपाईंं के र कति प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ, यो तपाईंं आफैलाई कुन हदसम्म योग्य ठान्नुहुन्छ, त्यसैमा निर्भर छ । योग्यता तपाईं भित्र छ । बस, तपाईंले एउटा मात्र काम गर्नु छ, आफ्नो त्यो शक्ति र योग्यतालाई मान्नु । आफूलाई विश्वास गर्ने कला सिक्नु । आफूलाई योग्य ठान्नुको अर्थ हो तपाईं ठूलो सपना देख्ने हिम्मत गर्नुहुनेछ । एक पटक असफल भएर संसार सकिँदैन । संसार तपाईंलाई छोडेर कतै गएको हुँदैन । त्यो असफलताको ढाडमा टेकेर उभिनुस् र अझ शक्तिका साथ छलाङ मार्नुस् । गुमेका चिजहरु भेटिनेछन् पहिलेभन्दा धेरै राम्रो रुपमा ।
जसले ठूलो सपना देख्ने साहस गर्छ, वास्तवमै ऊ आपूmलाई योग्य र समर्थ ठान्छ । यहाँ म तपाईं कति योग्य हुनुहुन्छ भनिरहेको छैन, कति योग्य ठान्नुहुन्छ आफूलाई भनिरहेको छु । तपाईं जेजस्तो हुनुहुन्छ, त्यही“बाट आफ्नो विकास गर्न सक्नुहुन्छ । यदि तपाईं अरुसँग दाँजिन थाल्नुभयो भने त्यसले तपाईंलाई अशान्त र दुखी त बनाउँछ नै, सफलतालाई पनि टाढा भगाउँछ ।
गुलाब र सल्लोको भाग्य!
एउटा मानिसले संन्यासीलाई भेटेर भन्यो, “तपाईंं ज्यादै शान्त हुनुहुन्छ तर म एकदमै अशान्त छु । मलाई शान्त हुने कुनै बाटो बताइदिनुहोस् न !”
संन्यासीले भन्यो, “बाबु, कुरा बुझें । ठीक भन्यौं, म शान्त छु, तिमी अशान्त छौ । कुरा सकियो, तिमी जाऊ । मैले तिमीलाई कहिल्यै तिमी अशान्त छौ, मलाई पनि अशान्त हुने बाटो बताइदेऊ त भनेको छैन । अनि किन तिमी म जस्तो हुनु पर्यो ?”
त्यस मानिसले भन्यो, “ठीक हो, तपाईंं सोध्न आउनु भएन त्यसको कारण के हो भने तपाईंं पहिल्यै शान्त हुनुहुन्छ तर म अशान्त छु । मलाई शान्ति चाहिएको छ, मलाई तपाईं जस्तै हुनु छ, त्यसको बाटो बताइदिनुहोस् ।”
संन्यासीले फेरि भन्यो, “यदि म जस्तै हुने कोसिस गर्ने हो भने तिमी अझ बढी अशान्त हुनेछौ । यदि शान्त हुने हो भने तिमी जे हो, त्यसैलाई स्वीकार गर्नुपर्छ । अरु जस्तो हुन खोज्नु हुँदैन ।”
तर त्यो मानिस मानेन । उसले दोहो¥यायो, “होइन, कुनै उपाय बताइदिनुहोस् न । म साह्रै अशान्त छु ।”
संन्यासीले त्यो मानिसलाई बाहिर लग्यो जहाँ एउटा सल्लाको रुख थियो । आकाशसँग कुरा गर्ला जस्तो रुख देखाएर संन्यासीले भन्यो, “यो रुख देख्यौ ।”
“अँ, देखिरहेको छु ।”
“देखिरहेछौ त्यो कति अग्लो छ— आकाश छोला जस्तो । हैन त ?”
“हो, निकै अग्लो छ ।”
नजिकै एउटा गुलाबको झाङ पनि थियो— सानो, जमिनमै टाँसिराखेको जस्तो । संन्यासीले भन्यो, “यो बोटलाई हेर त अनि त्यो रुखलाई पनि हेर ?”
“अँ, दुवैलाई हेरिरहेको छु ।”
“म २० वर्षदेखि यो गुलाबको झाङ र त्यस रुखाको नजिक मै छु । मैले कहिल्यै यो सानो गुलाबले त्यो ठूलो रुखसँग, ‘तिमी निकै अग्ला छौ, म यति होचो । म पनि कसरी तिमी जस्तो अग्लो हुने ?’ भनेर सोधेको सुनेको छैन । यो सानो बिरूवा आफू सानो भएरै आनन्दित छ । ठूलो रुख आफू ठूलो भएर आनन्दित छ । ठूलो रुख सानो हुन चाहँदैन, न यो सानो बोट नै ठूलो हुन चाहन्छ । दुवै आफ्नो आकारमा, आफ्नो स्वभावमा खुसी छन् । यिनीहरु कहिल्यै एकअर्कालाई हेरेर हिनताबोध गर्दैनन् । यसैले यिनीहरुको दुनियाँमा ठूलो–सानोको प्रश्नै छैन । जे छ, त्यही छ । आफ्नोपनमा खुसी हुन जान्नु पर्छ ।#punyaprasai